คำว่า
Moral Hazard นั้นเป็นคำที่มักจะใช้กันหรือพบกันบ่อยๆในแวดวงของการเงิน
เศรษฐศาสตร์ มีกำเนิดมาจากเรื่องของการประกันภัย คำแปลเป็นภาษาไทยตรงๆ อาจจะยังไม่เห็นชัดเจน คือ
อันตรายทางศีลธรรมหรือันตรายที่เกิดขึ้นกับการมีศีลธรรม เช่นยกตัวอย่างที่ใช้กันบ่อยๆ
ก็คือ การที่เราซื้อประกันภัยสิ่งของไว้แล้ว
ก็จะมีแนวโน้มว่าเราจะไม่ใช้สิ่งของนั้นอย่างระมัดระวัง
ซึ่งผิดกับการที่เราไม่ได้ซื้อประกัน ก็จะทำให้เราระมัดระวังมากขึ้นนั่นเอง
หรืออีกตัวอย่างหนึ่งก็คือ
เวลาเราซื้อสินค้า IT คนขายก็บอกว่าภายใน 7
วัน ถ้าสินค้ามีปัญหาก็มาเปลี่ยนเครื่องใหม่ได้เลย
ก็ทำให้ผู้ซื้อมีแนวโน้มว่าจะใช้แบบสมบุกสมบัน เอาให้เต็มที่
เพราะช่วงนี้เปลี่ยนได้ทั้งเครื่องเลย ไม่ต้องส่งซ่อม นี่ก็คือตัวอย่างของคำว่า Moral Hazard
ในทางการเงิน เช่น การผ่อนปรนความเข้มงวดการให้สินเชื่อ
การประกันเงินฝากกรณีสถาบันการเงินล้ม ก็ล้วนเป็นเรื่อง Moal Hazard
วิกฤตการเงินปี 2008 (พศ. 2551) วิกฤตแฮมเบอร์เกอร์ (Hamburger Crisis) ก็เกิดจาก Moral Hazard สถาบีนการเงินนำสินเชื่อรายย่อยบ้านมามัดรวมกันทำเป็น
MBS/CD
(Morgate Backed Securities/Collateral Debentures) ขายให้นักลงทุนต่างๆ ทั้งสถาบันและทั่วไป
โดยให้ผลตอบแทนสูงๆล่อใจ และยังการันตีหลักทรัพย์ที่ขายนั้นด้วยสถาบันการเงินขนาดใหญ่
เช่น Goldman Sachs
และเพื่อจูงใจให้การขายโดย Marketing Traders ยังมีการเสนอให้ Commission ที่สูงๆ
(ใครมีได้ชมหนัง Margin Call จะเห็นตอนประธานบริษัท
เทรดเดอร์ขนาดใหญ่สั่งขายสินทรัพย์เสี่ยงออกให้ลูกค้า โดยจูงใจด้วยการให้โบนัส)
Hazard จึงเป็นสภาวะที่ส่งเสริมให้เกิดความเสียหายโดยศีลธรรม
อันเนื่องมาจากความไม่สุจริตใจ หรือขาดความระมัดระวังความเสียหายที่จะเกิดขึ้น
ซึ่งถ้าสรุปง่ายๆ ก็คือ นโยบาย
หรือแนวทาง หรือกฎระเบียบอะไรก็ตามที่สร้างขึ้นมา ซึ่งเป็นระเบียบที่ทำให้คนสบายใจ
แต่สิ่งที่ตามมาก็คือ พฤติกรรมของคนคนนั้นก็จะเปลี่ยนแปลงไป เพราะรู้สึกมั่นใจ
หรือสบายใจที่จะทำ ถึงจะไม่ค่อยดีหรือมีความเสี่ยงนั่นเองมากขึ้น
ส่วน MORALE
HAZARD เป็นเรื่องสภาวะทางด้านจิตสำนึกในการป้องกันความเสี่ยง เป็นความเพิกเฉยการป้องกันความเสี่ยงหรือพฤติกรรมเสี่ยง
เนื่องจากเห็นว่าในกรณีที่มีความเสี่ยง เช่นบางคนที่ได้เอาประกันภัยทรัพย์สินของตนไว้
แล้วประมาทเลินเล่อไม่เอาใจใส่
ป้องกันอุบัติเหตุหรือความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้นต่อทรัพย์สินนั้น โดยถือว่าตนเองได้เอาประกันภัยไปแล้ว
บริษัทประกันภัยมีหน้าที่จะต้องชดใช้ค่าเสียหายตามที่ระบุไว้
ในกรมธรรม์ประกันภัย
ทั้งสองกรณีจะคล้ายกันมาก
Moral Hazard เกิดเพราะผู้ปฎิบัติมักได้หรือเข้าใจผิดในสาระสำคัญของความเสี่ยง
อาจถูกเบี่ยงเบนโดยการเสนอทางที่ให้ผลประโยชน์กลบเกลื่อน ในบางตำรา Moral Hazard เกิดเพราะมี Asymmetry Information ความไม่สมดุลของข้อมูล มีคนที่รู้ข้อมูลความเสี่ยง มากกว่าคนอื่น
และโอนความเสี่ยงออกไปให้คนที่รู้ข้อมูลความเสี่ยงน้อยกว่า Morale Hazard เป็นเรื่องการไม่ปฏิบัติหรือเพิกเฉยปฏิบัติการลดความเสี่ยงเพราะมีคนอื่นรับต้นทุนความเสียหายแทน
