หุ้นบุริมสิทธิ์ไถ่ถอนได้และหุ้นกู้ด้อยสิทธิ์ที่มีลักษณะคล้ายทุน

ความแตกต่างระหว่าง Debt และ Equity

หุ้นบุริมสิทธิ์ไถ่ถอนได้และหุ้นกู้ด้อยสิทธิ์ที่มีลักษณะคล้ายทุน

(Redeemable Preferred Stock and Perpetual Bond)

มีข้อถกเถียงกันว่า Preferred Stock: Liability or Equity?

1. หุ้นกู้ด้อยสิทธิ (subordinated bond) แท้ที่จริงเนื้อหาต่างกับหุ้นบุริมสิทธิ์หรือไม่

2. คนส่วนมากว่าต่างกันเพราะอายุ ถ้าหุ้นกู้ด้อยสิทธิ (subordinated bond) อายุสักห้าสิบปีถึงร้อยปี กับ หุ้นบุริมสิทธิ์ จะมีเนื้อหาทางการเงินต่างกันหรือไม่

3. การจัดแสดงหุ้นกู้ด้อยสิทธิ์ที่มีลักษณะคล้ายทุน (Perpetual Bond) ในส่วนของเจ้าของเหมาะสมหรือไม่

4. ประเทศจีนเป็นประเทศประเทศที่มีมูลค่าการออก perpetual bond สูงที่สุดในโลก สูงกว่าประเทศฝรั่งเศส ที่เคยถูกจัดอันดับว่าสูงสุดก่อนหน้า โดยปัจจุบันจีนมีมูลค่าคงค้างของ perpetual bond สูงถึง 287 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ

5. Perpetual bond ในจีน ส่วนใหญ่จะกำหนดให้สามารถไถ่ถอนคืนก่อนกำหนดได้ครั้งแรกในอีก 3-5 ปีนับจากวันที่ออก และมักจะไม่ได้เป็นตราสารหนี้ด้อยสิทธิ (subordinated bond) หากผู้ออกไม่ขอไถ่ถอนเมื่อถึงกำหนด ก็มักจะต้องจ่ายคูปองในอัตราที่สูงขึ้นราว 300-500 bps. (เท่ากับ 3-5%) ซึ่งถือเป็นอัตราที่สูงขึ้นค่อนข้างมาก ดังนั้น นักลงทุนจึงคาดว่าผู้ออกจะต้องขอไถ่ถอนคืนเมื่อถึงกำหนดเวลาที่ทำได้ โดย perpetual bond ที่จะครบกำหนดขอไถ่ถอนได้มีจำนวนค่อนข้างสูงในช่วง 3-4 ปีนี้ ที่กว่า 93% ออกโดยรัฐวิสาหกิจจีนที่มีอันดับเครดิตภายในประเทศ (national credit rating) ตั้งแต่ AA+ ขึ้นไป

6. ข่าวจาก Bloomberg เมื่อ 14/3/2019 For years, China’s biggest borrowers relied on accounting alchemy to prop up their balance sheets. Those days are over. Corporate perpetual bonds have almost always been recognized by Chinese auditors as equity, not debt. That enabled state-owned enterprises to borrow billions of dollars without it showing up that way. As part of its effort to shine a light on hidden debt, the Ministry of Finance earlier this year announced changes to its treatment of such securities. Now more than $360 billion worth of bonds could be reclassified as liabilities.

7. สรุปสั้นๆ ง่ายๆ จีนซึ่งระดมเงินด้วยการออก หุ้นกู้ด้อยสิทธิ์ที่มีลักษณะคล้ายทุน (Perpetual Bond) และผู้สอบบัญชีได้จัดเป็นส่วนทุน (ตามสากลทั่วไป ซึ่งไทยก็ทำแบบเดียวกัน)  ทำให้ทางการจีนเห็นว่าเกิดสภาวะ effort to shine a light on hidden debt กระทรวงการคลังจีนจึงประกาศให้จัดหุ้นกู้ด้อยสิทธิ์ที่มีลักษณะคล้ายทุน (Perpetual Bond) แสดงเป็นหนี้สิน

8. ในทรรศนะการเงินผมยังยืนยันว่า Perpetual Bond ควรแสดงเป็นหนี้สินไม่ใช่ส่วนทุน โดยเพิ่มมุมมองในทางการเงินดังนี้
- Debt ผลตอบแทนของหนี้สิน (ดอกเบี้ย) จะหักก่อนการคิดภาษี หนี้ในทางการเงินจะมี interest tax shield
- ส่วน Equity ผลตอบแทนจะได้รับหลังกำไรหักภาษี ซึ่งเราจะเรียกว่าเงินปันผล ดูอย่าง Preferred Stock

9. Common Stock ผลตอบแทนจะจ่ายจากกำไรสุทธิหลังหักภาษีเท่านั้น
10. Perpetual Bond ผลตอบแทนที่เกิดสามารถหักเป็นค่าใช้จ่าย จึงได้ประโยชน์ทางภาษี (Interest Tax Shield)

11. ในนิยามทางการเงิน Equity is the fairness and impartiality towards all concerned, based on the principles of evenhanded dealing. Equity implies giving as much advantage, consideration, or latitude to one party as it is given to another. Along with economy, effectiveness, and efficiency, Equity is essential for ensuring that extent and costs of funds, goods and services are fairly divided among their recipients. See also equitable.

12. ส่วนเจ้าของจะได้สิทธิการพิจารณาตัดสินใจทางการบริหาร กำหนดกลยุทธ์อย่างเท่าเทียมตามสัดส่วน การจัดสรรกำไรสุทธิว่าจะจ่ายคืนเท่าใด

13. จากข้อแตกต่างที่กล่าวมาสองสามประเด็น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการจ่ายคืนผลตอบแทนของ Perpetual Bondไม่ได้มาจากกำไรสุทธิ มี interest tax shield และไม่ได้สิทธิการพิจารณาตัดสินใจทางการบริหาร หรือกำหนดกลยุทธ์ใด ๆ จึงไม่ควรถือเป็นทุนตามหลักทางการเงิน

14. Accounting: (1) Ownership interest or claim of a holder of common stock (ordinary shares) and some types of preferred stock (preference shares) of a company. On a balance sheet, equity represents funds contributed by the owners (stockholders) plus retained earnings or minus the accumulated losses. (2) Net worth of a person or company computed by subtracting total liabilities from the total assets. In case of cooperatives, equity represents members' investment plus retained earnings or minus losses.                                                                    

15. ในทางบัญชีส่วนเจ้าของความหมายคือส่วนที่เหลือของสินทรัพย์หลังหักหนี้สิน

16. นิยามนี้เป็นไปตามทฤษฎีบัญชี เรื่อง Proprietary Theory ; Assets – Liabilities = Equities ในทฤษฎีนี้ equity is the residual interest in the assets of the entity after deducting all its liabilities. Therefore, owners’ equity is not an obligation to transfer assets, but a residual claim. ส่วนเจ้าของไม่ใช่ภาระในการส่งมอบสินทรัพย์ แต่คือส่วนที่เหลือภายหลังการส่งมอบภาระ (Obligation)

17. ดังนั้นถ้าพิจารณาตามทฤษฎีทางบัญชีแล้ว จึงไม่ใช่เรื่องการดูว่ามีอายุหรือไม่มีอายุ แต่ให้พิจารณาว่าส่วนเจ้าของนั้นต้องคือส่วนสุดท้ายที่หลังการจ่ายคืนทุกภาระแล้ว และนำส่วนที่เหลือมาแบ่งกันอย่าง Fairness และส่วนเจ้าของนี้ควรมีสิทธิ์ในการกำหนดกลยุทธ์การบริหาร

18. ในงบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ (Comprehensive Income) สะท้อนให้ทราบว่าส่วนของมูลค่าสินทรัพย์ที่เพิ่มขึ้น ไม่ว่าจะเกิดจากการดำเนินงานที่หักต้นทุนที่จ่ายออกตามทฤษฎีทุนรักษาระดับ (Capital Maintenance) คือส่วนของเจ้าของ  ในข้อ 14 จึงบอกว่าทำไมจึงถือเพียงหุ้นบุริมสิทธิ์บางอย่างเท่านั้นที่ถือเป็นทุน ไม่ใช่ทุกประเภท

15. สรุปแล้วผมจึงเห็นว่าหุ้นกู้ด้อยสิทธิ์ที่มีลักษณะคล้ายทุน (Perpetual Bond) ควรจัดเป็นหนี้สินจึงเหมาะสมและถูกต้องในทางทฤษฎีบัญชีและการเงิน